Khoa học lãnh đạo

Trong bài viết này, chúng ta sẽ bắt đầu với hai lý thuyết khác, đó là Thuyết nhu cầu Tồn tại/Quan hệ/Phát triển của Alderfer và Thuyết kỳ vọng của Vroom. Hai thuyết này có nội dung khá giống với ba lý thuyết ở bài trước, tuy nhiên về mặt bản chất thì chúng phức tạp hơn.

Các nhà lãnh đạo giỏi là người biết tận dụng và phát triển kĩ năng của mình thông qua quá trình tự học hỏi, giáo dục, đào tạo và tích lũy kinh nghiệm không ngừng.

Nếu các đặc tính của nhà lãnh đạo tốt, chúng sẽ tạo ra tinh thần đồng đội cho tất cả mọi người. Ngược lại, nếu không tốt, chúng sẽ ảnh hưởng tới tinh thần. Những đặc tính này có ảnh hưởng mạnh mẽ bởi nó tạo ra cách thức cho nhân viên tương tác lẫn nhau, cũng như trách nhiệm mà họ cần có đối với việc đạt được các mục tiêu và mục đích của công ty.

Các nhà lãnh đạo không nên nghĩ rằng mình đơn giản chỉ có trách nhiệm của một nhà quản lý, một người giám sát, vv...; nhưng còn hơn với tư cách là một "trưởng nhóm." Nhìn nhận bản thân với tư cách là một nhà quản lý hay một người giám sát, sẽ cho phép bạn có được những quyền hạn vốn có tương ứng với các vị trí trên cũng như nhận được sự tôn trọng từ mọi người, qua đó vị trí này sẽ giúp bạn có được một quyền năng sức mạnh nhất định.

Lãnh đạo chuyển đổi (Transformational leaders) tạo ra những cái mới trên nền tảng những cái cũ bằng cách thay đổi các yếu tố căn bản trong hệ thống chính trị và văn hóa (Tichy, Ulrich, 1984). Điều này khác với nhà quản lý chỉ biết điều chỉnh, người có trách nhiệm thay đổi sứ mệnh, cơ cấu và nguồn nhân lực của tổ chức.

Xây dựng tầm nhìn cho nhà lãnh đạo có thể được định nghĩa là quá trình hình thành một hình ảnh tinh thần để thiết lập mục tiêu, lập kế hoạch, và giải quyết vấn đề để chèo lái tổ chức đi đến tương lai. Vì vậy, đó là bước đầu tiên để thiết lập mục tiêu.

Mô hình Con đường-Mục tiêu là một lý thuyết dựa trên xác định phong cách của một nhà lãnh đạo hay hành vi thích hợp nhất với người lao động và môi trường làm việc để đạt được mục tiêu (House, Mitchell, 1974). Mục đích là để tăng động lực của nhân viên, trao quyền, và sự hài lòng để họ trở thành thành viên có năng lực của tổ chức.

Yếu tố làm nên thành công của một khởi nghiệp hay tập đoàn lớn luôn là con người. Nhân sự phải không ngừng phát triển, hoàn thiện bản thân cả kỹ năng cứng và kỹ năng mềm để mang lại những bước tiến mới cho doanh nghiệp. Trong đó, “tự học” là một đức tính luôn được đề cao không chỉ dừng lại ở phạm vi cá nhân, mà còn ở phạm vi tổ chức. Một “Tổ chức tự học” sẽ  làm chủ được thị trường cùng những cơ hội, vận dụng tốt năng lực nội tại để bứt phá trong tương lai.

Định hướng thông thường được hiểu là việc chuyển giao kiến thức từ một người lãnh đạo có hiểu biết và đáng tin cậy tới một người ở vị trí thấp hơn nhằm giúp anh ta có thể leo lên những cấp bậc cao hơn trong tổ chức. Trong đó người được hướng dẫn thường được gọi là “người được bảo trợ” hoặc "tập sự" hay là "sinh viên."

Hành vi tổ chức (Organizational Behavior) là khoa học nghiên cứu và ứng dụng những kiến thức về cách mỗi cá nhân hay đội nhóm cư xử trong một tổ chức. Môn khoa học này tiến hành phân tích mối quan hệ giữa một hoặc nhiều người với cá nhân, đội nhóm, toàn bộ tổ chức cũng như hệ thống xã hội. Mục đích của "Hành vi tổ chức" là hình thành và phát triển các mối quan hệ tốt đẹp hơn bằng việc đạt được mục tiêu của con người, tổ chức và xã hội.

Với một nhà lãnh đạo, việc tiếp xúc, trao đổi thông tin với nhiều đối tượng khác nhau, bao gồm nhân viên, đồng nghiệp, cấp trên hay đối tác là điều không thể tránh khỏi. Đồng thời, những người này sẽ hỗ trợ đắc lực để bạn đạt được những mục tiêu của mình.

Phong cách lãnh đạo là phương thức và cách tiếp cận của một nhà lãnh đạo để đề ra các phương hướng, thực hiện các kế hoạch và tạo động lực cho nhân viên. Dưới góc nhìn của một nhân viên, phong cách đó thường được thể hiện qua các hành động hoặc rõ ràng hoặc ngầm ý từ lãnh đạo của họ (Newstrom, Davis, 1993).

Chiến lược là việc tạo ra một thị trường độc nhất và có giá trị, được hỗ trợ bởi một hệ thống các hoạt động phù hợp bổ sung cho nhau (Porter, 1980). Chiến lược là việc lựa chọn, đánh đổi, và chọn cách để trở nên khác biệt.

Ngày nay, khi mà các doanh nghiệp đang chuyển cơ cấu tổ chức từ mô hình quản lý theo chiều dọc sang mô hình quản lý theo chiều ngang thì phong cách lãnh đạo và quản lý đang được ủng hộ, trong khi đó phong cách chỉ huy và kiểm soát lại nhận về nhiều lời chỉ trích.

Kỹ năng tư duy của một nhà lãnh đạo giúp họ vạch ra những định hướng trong việc xây dựng và phát triển tổ chức. Nói cách khác, chúng giống như những trợ thủ đắc lực giúp bạn có thể nhận ra những thay đổi cần thiết trong tương lai, cũng như thời điểm, cách thức thực hiện và làm thế nào để quản lý những thay đổi đó.

Mặc dù ý niệm về lãnh đạo đích thực đã được nhen nhóm trong những câu châm ngôn Hy Lạp cổ đại với ý nghĩa là “hiểu rõ bản thân” (know thyself), nhưng mãi cho đến khi Bill George bắt đầu viết sách về chủ đề này thì ý niệm đó mới trở thành  khái niệm lãnh đạo được nhiều người biết đến. George định nghĩa lãnh đạo đích thực như là một sự thống nhất giữa tính cách cá nhân và  giá trị cốt lõi của nhà lãnh đạo, đó là trung thực, có phẩm chất đạo đức, và có đầu óc thực tế (2003, 2007).  

Nhà quản lý là những người hoàn thành nhiệm vụ, trong khi nhà lãnh đạo là những người thực hiện những quyết định đúng đắn. (Trích trong cuốn Trên con đường trở thành nhà lãnh đạo của TS Warren Bennis).

Giao tiếp là dòng chảy của sự trao đổi thông tin và ý tưởng từ người này sang người khác- một bên truyền tải thông tin, sáng kiến hoặc cảm xúc, ý tưởng, còn một bên thì tiếp nhận những thông tin đó. Giao tiếp hiệu quả chỉ xảy ra khi người nhận hiểu được rõ thông tin chính xác hoặc ý tưởng mà người gửi có ý định truyền đạt.

Thuyết trình không phải là một công việc khó và không phải ai có năng khiếu mới có thể làm được. Tuy nhiên, nếu không có những kỹ năng hay những kiến thức căn bản về giọng nói, ngôn ngữ cơ thể, biểu cảm khuôn mặt, hay chỉ đơn giản là cách chế ngự sự căng thẳng trên sân khấu thì việc thất bại là điều không thể tránh khỏi. Vì vậy, trước khi thành thạo những điều kể trên thì hãy thử vận dụng những tips cở bản dưới đây để tự tin hơn khi vượt qua được thử thách khó khăn này.