Phí suất tín dụng là tỷ lệ % tính theo năm của tổng chi phí vay thực tế so với tổng số tiền vay thực tế. Khi đi vay, người đi vay phải tính được phí suất tín dụng, bởi vì nó phản ánh thực tế chi phí mà người đi vay phải bỏ ra để vay tiền.
Tổng chi phí vay thực tế thường bao gồm:
- Tiền lãi vay Ngân hàng
- Hoa hồng tín dụng
- Lệ phí và thủ tục phí trả cho Ngân hàng.
- Sự thiệt hại do phải đặt cọc đảm bảo tiền vay
- Các chi phí vay dấu mặt khác
Tổng số tiền vay thực tế bao gồm tổng số tiền vay danh nghĩa trừ đi thủ tục phí, lệ phí trả ngay cho Ngân hàng, tiền đặt cọc đảm bảo tiền vay. Phí suất tín dụng luôn lớn hơn lãi suất, mức chênh lệch này càng thu hẹp được bao nhiêu thì giá thực tế khoản tín dụng đó càng thấp bấy nhiêu.
Ví dụ: Tính phí suất tín dụng của một khoản tín dụng 1000 triệu đồng với những điều kiện vay sau:
- Cấp một lần 6 tháng sau khi cấp trả một nửa, 4 tháng sau khi trả lần thứ nhất sẽ trả nốt phần còn lại
- Lãi suất là 16% năm
- Thủ tục phí là 0.5% trên số tiền vay trả cho ngân hàng
- Ngân hàng thu ngay thủ tục phí và người đi vay phải có tiền gửi thường xuyên tại Tài khoản vay bằng 10% số tiền vay, trong suốt thời hạn vay được coi như tiền đặt cọc đảm bảo tiền vay. Ngân hàng sẽ trả lãi cho số tiền gửi thường xuyên này là 4.8% năm
- Các chi phí khác là 1% trên số tiền vay.
Để tính phí suất tín dụng của khoản vay 1000 triệu đồng này cần phải tính các khoản sau:
a. Thời hạn tín dụng:
Thời hạn tín dụng chung là 10 tháng
Thời hạn tín dụng trung bình là: (1000x6) + (500 x 4) / 1000 = 8 tháng
b. Tổng chi phí vay thực tế: gồm tổng chi phí vay danh nghĩa trừ đi tiền lãi thu được từ khoản tiền gửi thường xuyên
Tổng chi phí vay danh nghĩa gồm:
Lãi ngân hàng là: (1000 x 15 x 8) / (1000 x 12) = 100 tr
Thủ tục phí là: 1000 x 0.5% = 5 tr
Chi phí khác: 1000 x 1% = 10 tr
Tiền lãi thu được từ ngân hàng: (1000 x 10 x 4.8 x 10) / (100 x 100 x 12) = 4 tr
Tổng chi phí vay thực tế = 100 + 5 + 10 - 4 = 111 tr
c. Số tiền vay thực tế được sử dụng bằng tổng số tiền vay trừ đi số tiền gửi thường xuyên tại ngân hàng thủ tục phí và các chi phí khác: 1000 - (100 + 5 + 10) = 885 tr
d. Vậy phí suất tín dụng là: (111 x 12 x 10) / 885 x 8 = 18.81%
Như vậy, lãi vay của ngân hàng chỉ có 15% năm, nhưng phí suất tín dụng là 18.87% năm. Rõ ràng là, người đi vay phải dựa vào phí suất tín dụng để hạch toán sử dụng tiền vay, chứ không dựa vào lãi suất vay của ngân hàng.