Liệu Các Nhà Đầu Tư Có Đang Rơi Vào Bẫy GDP ?

Các nước BRIC, bao gồm Brazil, Nga, Ấn Độ, Trung Quốc và Nam Phi, chính là những nước được cho là có tiềm năng tăng trưởng cao và ổn định. Tuy nhiên, tăng trưởng GDP chưa chắc đã là một chỉ số mang tính quyết định tới sự tăng trưởng của thị trường chứng khoán. Chúng ta sẽ xem xét mối quan hệ giữa hai chỉ số này cũng như những thước đo khác nên được lưu tâm khi tìm kiếm cơ hội đầu tư ở nước ngoài.

Một phân tích của Goldman Sachs đã kết luận rằng không có mối tương quan giữa tăng trưởng GDP thực tế và lãi suất trên thị trường chứng khoán ở những thị trường mới nổi trong thời gian từ năm 1976 đến năm 2005. Vào năm 2005, một nghiên cứu dựa trên số liệu 105 năm của 53 quốc gia của Viện Brandes - bộ phận nghiên cứu của các nhà đầu tư giá trị Brandes Investment Partners - đã cho thấy rằng những nước có tốc độ tăng trưởng GDP cao nhất, bao gồm cả những thị trường mới nổi, lại có tỉ lệ lợi nhuận trên thị trường chứng khoán thấp nhất. Trong khi đó, những nước có tỉ lệ tăng trưởng GDP thấp nhất lại có tỉ lệ cao nhất. Các chuyên gia của Viện Brandes đã đưa ra kết luận rằng "Theo lịch sử, tổng lợi nhuận từ việc mua cổ phiếu ở các nước có mức tăng trưởng thấp là cao hơn so với các nước có nền kinh tế tăng trưởng mạnh".

 

Chính các nghiên cứu trên đã cho chúng ta thấy rằng, không thể đơn giản đánh đồng tốc độ tăng trưởng GDP với tốc độ tăng trưởng của lợi nhuận trên thị trường chứng khoán. Nghiên cứu của Goldman nhấn mạnh rằng: Đừng bị mức tăng trưởng GDP cao đánh lừa, mà thay vào đó hãy tập trung vào những vấn đề cơ bản của một thị trường cụ thể hoặc một loại chứng khoán cụ thể. Kết luận của Viện Brandes thì khuyến khích các nhà đầu tư nên tập trung vào những thị trường có GDP tăng trưởng chậm bởi họ đang đánh giá thấp những khả năng tiềm ẩn của các công ty của thị trường đó.

Ngược lại, những thị trường tăng trưởng mạnh lai có xu hướng thu hút quá nhiều sự chú ý. Các nhà đầu tư thường có tâm lý bầy đàn và sẽ đổ xô vào một loại cổ phiểu nào đó với hy vọng rằng nó sẽ vượt xa tốc độ tăng trưởng cơ bản của nền kinh tế. Một ví dụ điển hình là ở những năm 90 của thế kỉ 20, các bong bóng dot-com đã đẩy mức lợi nhuận hàng quý của S&P 500 lên cao hơn tỉ lệ tăng trưởng GDP, trong khi ở những thập kỉ 70 và 80 thì mức lợi nhuận này luôn thấp hơn tăng trưởng GDP. 

 

Viện Brandes đã kết luận rằng, các nhà đầu tư thường được hưởng lợi bởi việc đa dạng hóa đầu tư ra thị trường ngoài nước Mỹ, bởi những thị trường này có lịch sử tương quan thấp so với thị trường Mỹ. Thêm vào đó, cần lưu ý rằng, thị trường chứng khoán có xu hướng song hành cùng với sự tăng trưởng của GDP về dài hạn, mặc dù trong ngắn hạn có những biến động nhất định - những điểm mà sự song hành này gặp trục trặc do tâm lý bất ổn của các nhà đầu tư. Một vấn đề khác là các doanh nghiệp tư nhân có thể chiếm một tỷ lệ cao trong tăng trưởng GDP tại các thị trường nhỏ hơn hoặc kém thanh khoản hơn. Không có sẵn loại tăng trưởng này cho các nhà đầu tư trên sàn giao dịch chứng khoán công khai.

 

Nếu sự tương quan giữa tăng trưởng GDP và thị trường chứng khoán là rất mơ hồ, chúng ta cần phải có một phương pháp thống kê khác để tìm kiếm những thị trường hấp dẫn. Đối với chứng khoán, theo dõi lịch sử của tỉ lệ P/E là điều cần thiết. Tỉ lệ P/E trung bình của các thị trường mới nổi trong vòng 20 năm từ 1987 đến 2007 là khoảng 14. Ngoài ra các thị trường với hệ số nhân thu nhập thấp sẽ có thể có tỉ suất lợi nhuận cao hơn trung bình trong dài hạn.

Đối với các nền kinh tế cá nhân, thống kê chỉ ra rằng sức mạnh tiềm ẩn của nó bao gồm mức độ thâm hụt tài khoản vãng lai, mức độ lạm phát, tăng trưởng tín dụng và thâm hụt ngân sách. Các dòng vốn cũng là một chỉ số rất quan trọng. Bài học này đã được các nước Châu Á rút ra vào thời kì cuối những năm 90, khi mà đầu tư nước ngoài giảm mạnh trong thời gian khủng hoảng kinh tế. Điều này lý giải lý do thặng dư tài khoản vãng lai của các những nước này tăng kể từ đó đến nay, bởi thặng dư khiến họ chống lại những khía cạnh tồi tệ của cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008.

 

Một khi đã xác định được thị trường hấp dẫn, các nhà đầu tư bắt đầu quá trình đầu tư "từ dưới lên" để tìm kiếm cơ hội sinh lời. Bằng việc tuân thủ quy tắc đầu tư vào những công ty có tỷ lệ P/E thấp, giá trị sổ sách và tỷ lệ PFCF thấp, chia cổ tức cao, các công ty trong danh sách S&P 500 đang thu được gần 50% lợi nhuận từ các thị trường nước ngoài. 

Mặc dù tăng trưởng GDP là một yếu tố dự báo kém chính xác cho lợi nhuận từ thị trường chứng khoán trong thời gian ngắn hạn, giữa chúng vẫn còn một mối quan hệ nhất định về mặt dài hạn, tuy có lỏng lẻo. Thị trường nước ngoài hấp dẫn chỉ đơn giản là bởi lợi ích thu được từ việc đa dạng hóa danh mục đầu tư. Đối với các nhà đầu tư vào doanh nghiệp, sự hiểu biết về cách thức cũng như phương hướng tăng trưởng của GDP, nền kinh tế cũng như từng công ty riêng biệt có thể giúp xác định các khoản đầu tư sinh lợi trên toàn cầu.