Một chiếc máy tính sử dụng kèm giá đỡ của Amazon cho bạn biết mọi thứ về cách thức kinh doanh của công ty này. Với mức giá 19,99 đô la (14,99 bảng Anh), giá đỡ máy tính xách tay hội tụ mọi thứ khách hàng yêu thích: công dụng, giá cả và sự tiện lợi. Nó bắt nguồn là một sản phẩm của công ty máy tính xách tay Rain Design có trụ sở tại San Francisco, được mở bán hơn một thập kỉ qua, trước khi Amazon quyết định lấy tên mình tự sản xuất.
Amazon cải tiến sản phẩm theo thiết kế riêng của mình, và thay biểu tượng giọt mưa Rain Design bằng mũi tên vui vẻ kèm mức giá giảm một nửa.
“Tất cả những gì Amazon làm là chọn một sản phẩm tốt nhất và sao chép lại nó.” Rachel Greer, cựu giám đốc sản phẩm của Amazon, người điều hành một công ty tư vấn cho các nhà cung cấp Amazon cho biết.
Rain Design không phải là công ty đầu tiên trở thành nạn nhân của Amazon thâu tóm để đạt thế chiếm lĩnh thị trường. Mặc dù trang web bán lẻ là nơi dễ thấy nhất trong các mảng kinh doanh của Amazon, nhưng công ty trị giá 740 tỷ đô la này còn cắm các xúc tu của mình tới hầu hết các mảng kinh doanh. Trong khi Google và Facebook đã thành công vang dội trong lĩnh vực quảng cáo trực tuyến, thì Amazon lại là ông lớn trong lĩnh vực bán lẻ, TV, robot và dịch vụ đám mây.
Lina Khan, giám đốc chính sách pháp lý tại Viện Thị trường Mở (Open Markets) cho biết: “Nếu bạn đang cố đo lường sức mạnh của công ty bằng việc đếm đầu người nhân sự, tôi nghĩ Amazon sẽ thắng”
Amazon có dịch vụ giao hàng tận nhà, dịch vụ nghe nhạc trực tuyến và “bản sao của Etsy” có tên Amazon Handmade. Công ty này thành công trong kinh doanh cả phần cứng lẫn phần mềm; mảng làm phim, chương trình truyền hình và trò chơi video. Nó điều hành một hệ thống quản trị nhân sự dựa trên những thuật toán máy tính. Nó xuất bản sách, bán sách và sở hữu trang mạng xã hội phổ biến dành cho độc giả sách GoodReads.com. Nó bán tã, thức ăn trẻ em, đồ ăn nhẹ, quần áo, đồ nội thất và pin. Nó bán quảng cáo, xử lý thanh toán và thực hiện các khoản vay nhỏ... Nó thâu tóm mọi trang web lớn - từ web phát trực tiếp trò chơi Twitch đến web đánh giá phim nổi tiếng IMDb.
Trong số 10 ngành công nghiệp hàng đầu của Mỹ tính theo GDP (thông tin, sản xuất hàng hóa không bền, thương mại bán lẻ, thương mại bán buôn, sản xuất hàng hóa lâu bền, y tế, tài chính và bảo hiểm, chính quyền nhà nước và địa phương, dịch vụ chuyên nghiệp và kinh doanh và bất động sản), Amazon đều có mặt, ngoại trừ bất động sản.
Các công ty về bất động sản có thể thở phào nhẹ nhõm rằng Amazon sẽ không đầu tư vào lĩnh vực này.
Geer nói, "Amazon giống như một con cá mập trắng hung dữ. Tin tôi đi, bạn sẽ không hề muốn động đến nó đâu."
Về cơ bản, nó đã trở thành một ông lớn của thế kỷ 21 và sẵn sàng đối đầu với tất cả các doanh nghiệp trong ngành, Khan nhận định.
Điều khiến Amazon trở thành nỗi sợ đối với các doanh nghiệp khác là nó có thể sử dụng thế mạnh của mình trong việc phân tích dữ liệu để đưa chiến thuật kinh doanh phù hợp.
Amazon có tất cả mọi loại dữ liệu. Công ty này theo dõi những gì mọi người đang tìm kiếm, những gì họ click chuột vào, những gì họ tặng nhau... Mỗi khi bạn tìm kiếm thứ gì đó, bạn đã vô tình để lộ cho Amazon biết.
Amazon biết nơi bạn sống, bạn sống với ai, vị trí hiện tại của bạn (nếu bạn sử dụng ứng dụng điện thoại thông minh Amazon), chương trình TV nào bạn xem, bạn nghe nhạc gì và trang web nào bạn truy cập.
Giáo sư Vijay Govindarajan, giáo sư của đại học Tuck nhận định “Việc thấu hiểu khách hàng là vô cùng quan trọng. Càng hiểu nhiều khía cạnh của khách hàng, bạn càng có thể thỏa mãn nhu cầu của họ.”
Nỗi ám ảnh về việc thấu hiểu khách hàng của Amazon cũng là nỗi sợ của các doanh nghiệp khác. Amazon được khách hàng yêu mến với một loạt các thế mạnh: giá rẻ, thuận tiện và đáng tin cậy. Gene Munster, cựu nhân viên phân tích dữ liệu của Amazon chia sẻ “Tôn chỉ của Amazon là làm hài lòng khách hàng”.
Mặc dù có kho dữ liệu cá nhân khổng lồ, thứ cho phép Amazon đoán trước khả năng dính thai của thế hệ tuổi teen trước cả cha mẹ chúng, nhưng Amazon vẫn bảo mật nghiêm ngặt những thông tin này để tránh ảnh hưởng đến khách hàng.
Nhưng niềm tin của người tiêu dùng mà công ty này đã xây dựng không phản ánh được thiệt hại mà nó đã gây ra cho các đối thủ cạnh tranh, đối tác và công nhân lao động. Chỉ nhìn dưới góc độ người tiêu dùng để đánh giá năng lực của một công ty là một điều vô lý. Chúng ta cần xét đến cả công nhân, nhà sản xuất và nhà cung cấp.
Khách hàng có thể được giao hàng siêu nhanh bột giặt giá rẻ, nhưng cùng một công ty sẽ bị buộc tội thay thế công việc tại các địa điểm nơi họ xây dựng trung tâm thực hiện của mình, đối xử với nhân viên kho như robot, quyết liệt vượt qua các đối thủ và siết chặt nhà cung cấp và nhà sản xuất.
Thuật toán điện tử được thiết kế để phục vụ tốt nhất cho Amazon, Stacy Mitchell, đồng giám đốc của Viện Tự lực địa phương (Institute for Local Self-Reliance) cho biết. Công ty của bạn hoàn toàn có thể tính toán được một tác giả có thể tìm thấy độc giả hay không và liệu họ có thể được xuất bản hay không.
Công ty thậm chí không ngại cạnh tranh với các khoản đầu tư của mình. Sau khi bơm 5,6 triệu đô la vào công ty khởi nghiệp Nucleus và máy tính bảng hội nghị video do Alexa cung cấp, Amazon đã quay lại và sản xuất những thiết bị đáng gờm khác, Echo Show.
“Có lẽ họ đã sao chép chúng tôi” Jonathan Frankel, người đồng sáng lập Nucleus cho biết. Khi họ có cơ hội vươn dài các xúc tu của mình vào hàng triệu ngôi nhà, họ phải làm điều đó, ngay cả khi điều đó có nghĩa là ném chúng ta xuống xe buýt, ngay cả khi điều đó có nghĩa là gây nguy hiểm cho toàn bộ hệ sinh thái của họ và cho mọi người biết rằng họ không phải là nhất thiết phải là một đối tác đáng tin cậy
Amazon từ chối bình luận về khoản đầu tư vào Nucleus hoặc về thiết kế giá đỡ máy tính xách tay của mình, nhưng hãy nhớ rằng Rain Design vẫn là công ty có sản phẩm bán chạy nhất trên trang web.
Sự thành công của công ty đã tạo ra sự hoảng loạn trong giới đầu tư. Khi Amazon mua Whole Food, chuỗi cửa hàng tạp hóa Giá cổ phiếu bị sụp đổ. Hai tháng sau, khi Amazon tuyên bố sẽ giảm giá Whole Food, các cổ phiếu tạp hóa lại lao dốc. Nhà sản xuất bộ dụng cụ ăn uống Blue Apron, giá cổ phiếu giảm 11% sau khi có tin Amazon đăng ký nhãn hiệu bộ dụng cụ ăn uống. Một thông báo mơ hồ từ Amazon rằng họ đang hợp tác với JP Morgan và Berkshire Hathaway trong một số dịch vụ chăm sóc sức khỏe phi lợi nhuận. Nhưng cổ phiếu lại giảm xuống.
Kể từ năm 2012, Tập đoàn đầu tư Bespoke đã theo dõi chỉ số gồm 54 cổ phiếu bán lẻ, được gọi là “Cái chết của Amazon” (Death by Amazon), cũng là cách dễ gây thiệt hại nhất với Amazon. Tuy nhiên, nó gói gọn khá tốt những gì đang diễn ra trong bán lẻ.
Trong khoảng thời gian từ tháng 2 năm 2012 đến tháng 1 năm 2018, giá trị của Amazon đã tăng 560%, chỉ số S&P tăng 102% và chỉ số “Death by Amazon” tăng 42,8%.
Amazon vẫn còn rất nhiều thị trường để phát triển. Nó thống trị thương mại điện tử, nhưng mà chỉ chiếm khoảng 9%, (theo eMarketer) trong tổng thị trường bán lẻ ở Mỹ. Với việc mua lại Whole Food và ra mắt cửa hàng thông minh Amazon Go - nơi không có nhân viên và quầy thanh toán - gã khổng lồ công nghệ có thể bắt đầu đảm nhận 91% còn lại.
Và thật đáng ngạc nhiên nếu Amazon bán công nghệ cung cấp năng lượng cho các cửa hàng tương lai cho các nhà bán lẻ khác để họ cũng có thể tự động hóa các cửa hàng của họ và cắt giảm việc làm. Làm điều đó sẽ cho phép công ty theo dõi doanh số bán hàng của các đối thủ cạnh tranh - giống như trên Amazon.com - và sử dụng dữ liệu đó để thông báo quyết định của mình về các danh mục bán lẻ khác.
Govindarajan cho biết, "Amazon mới chỉ bắt đầu".
Một lĩnh vực tăng trưởng khổng lồ khác là chăm sóc sức khỏe và kinh doanh dược phẩm, theo Khan, người nhìn thấy liên doanh bảo hiểm y tế Amazon ra mắt cùng với Berkshire Hathaway và JP Morgan như một cách để có được kinh nghiệm trong lĩnh vực này và sau đó giảm gấp đôi.
"Công ty, vốn đã thanh toán và cho vay đối với người bán bên thứ ba, cũng đã đặt nền móng để đẩy mạnh hơn nữa vào các dịch vụ tài chính. Đây là một điều làm tôi ngạc nhiên nếu họ cố gắng xem xét lựa chọn để có được một điều lệ ngân hàng công nghiệp", ông nói.
Vậy điều gì thực sự bị coi là hồi kết của Jeff Bezos? Khan cho rằng, đó là thuế kinh tế.
“Nếu bạn tư duy theo cách đó thì rất khó để nghĩ về lĩnh vực mà anh ấy sẽ nhảy vào”. Khan tin rằng Amazon cần phải đối mặt với quy định chống độc quyền, nhưng luật hiện hành vẫn chưa đủ mạnh để kiểm soát Amazon. "Tôi nghĩ rằng một quy tắc cấm nó cạnh tranh với các doanh nghiệp sử dụng nền tảng của nó sẽ loại bỏ rất nhiều xung đột cốt lõi mà tôi đã đề cập."
Loại bỏ xung đột lợi ích này có nghĩa là Amazon có thể cung cấp cho thị trường Amazon.com, nhưng không phải là sản phẩm của họ, chẳng hạn.
Nếu không có quy định, Amazon sẽ tiếp tục khai thác sự giàu có mà các doanh nghiệp khác đang tạo ra.