Nhận diện cổ phiếu chu kỳ
Khi mọi người nói tới cổ phiếu có tính chu kỳ và cổ phiếu không có tính chu kỳ (cổ phiếu tăng trưởng) thực ra là muốn nói đến mối tương quan giữa chúng đối với những biến đổi của nền kinh tế.
Cổ phiếu không có tính chu kỳ thường là các cổ phiếu của các công ty sản xuất và phân phối những mặt hàng và dịch vụ chúng ta cần: thực phẩm, năng lượng, nước và khí đốt... Dù nền kinh tế có khó khăn đến đâu, dù cuộc sống của chúng ta có thiếu thốn đến đâu đi nữa thì vẫn có những thứ mà chúng ta không thể sống thiếu chúng cũng như không thể cắt giảm chúng, ví dụ: kem đánh răng, xà phòng, dầu gội, bột giặt,….Do vậy tự bản thân loại cổ phiếu này có khả năng chống lại những sự ảnh hưởng khi nền kinh tế biến động xấu.
Ngược lại, lợi nhuận và giá cổ phiếu của các công ty có tính chu kỳ thường có khuynh hướng dao động theo nhịp điệu lên xuống của nền kinh tế. Doanh thu sẽ tăng nhanh nếu người dân có thêm thu nhập để chi tiêu vào các mặt hàng ”xa xỉ phẩm” và giảm nhanh khi nền kinh tế bị khủng hoảng.
Nói một cách dễ hiểu nhất thì sự khác biệt cơ bản giữa hai loại cổ phiếu này chỉ đơn giản là sự khác biệt giữa sự cần thiết và sự xa xỉ. Bạn không thế sống thiếu thức ăn, áo mặc, đồ dùng sinh hoạt thiết yếu…Tuy nhiên một chiếc xe hơi lại mới là điều mà bạn đang tìm kiếm. Dĩ nhiên bạn sẽ thấy thích thú hơn nhiều khi mua một chiếc xe hơi so với việc mua một bánh xà phòng.
Bất kỳ ai trong chúng ta cũng đều hiểu rằng khi mức sống của người dân tăng lên thì nhu cầu của con người cũng tăng theo. Ngày trước khi kinh tế nước ta còn kém phát triển, người dân chỉ mong được bữa ăn no, được mặc đủ ấm. Bây giờ người ta muốn ăn ngon mặc đẹp , thích đi du lịch , thích ở nhà sang, ăn nhà hàng, đi xe hơi … Khi thu nhập tăng lên, con người có khuynh hướng gia tăng nhu cầu đối với những mặt hàng cao cấp hơn, đắt tiền hơn. Do vậy, tương lai cho các ngành sản xuất, dịch vụ này là rất sáng sủa cũng như hứa hẹn sức hút lớn của loại cổ phiếu này. Đặc biệt với nền kinh tế đang tăng trưởng nhanh như Việt Nam thì chúng hoàn toàn xứng đáng để bạn xem xét đầu tư.
Nhưng sự lên - xuống của nền kinh tế là hoàn toàn tự nhiên. Vì thế để đầu tư thành công vào các cổ phiếu chu kỳ đòi hỏi bạn phải có sự dự đoán cẩn thận. Bạn sẽ kiếm được một gia tài kếch xù nếu như dự đoán đúng thời điểm chúng xuống đến đáy và bắt đầu tăng trở lại. Mặt khác bạn cũng rất có thể bị mất khoản vốn lớn nếu chọn sai thời điểm đầu tư.
Đầu tư vào cổ phiếu của các ngành sản xuất nhu yếu phẩm nhìn chung là an toàn. Dĩ nhiên mọi công ty đều hoạt động tốt hơn nếu nền kinh tế tăng trưởng, nhưng cổ phiếu tăng trưởng an toàn ngay cả khi nền kinh tế suy thoái. Dù trong những tình trạng kinh doanh tệ hại nhất thì chúng vẫn tăng trưởng dù có phần chậm hơn so với mức trung bình trong dài hạn.Các hãng lớn như Procter & Gamble, Colgate-Palmolive , Gillette Co… vẫn tồn tại và phát triển trong bất cứ giai đoạn kinh tế nào.
Trong khi đó cổ phiếu có tính chu kỳ lại phản ứng một cách mạnh mẽ hơn nhiều đối với những thay đổi của nền kinh tế. Chúng có thể bị ảnh hưởng và thua lỗ triền miên trong suốt thời kỳ suy thoái và thậm chí là phải trải qua những thời điểm cực kỳ khó khăn để tồn tại và đợi đến giai đoạn hưng thịnh trở lại. Nhưng chỉ cần khi mọi thứ có dấu hiệu khả quan thì ngay lập tức những cố phiếu này sẽ có bước nhảy vọt chuyển từ thua lỗ sang có lợi nhuận vượt trội. Do vậy so với cổ phiếu tăng trưởng, cố phiếu chu kỳ có biên độ dao dộng rộng hơn rất nhiều.
Nói một cách khác thì đầu tư vào cổ phiếu chu kì có mức rủi ro cao hơn so với đầu tư vào cổ phiếu không có tính chu kì. Nhưng sự an toàn thường đồng thời đi liền với khả năng sinh lợi thấp. Khả năng sinh lợi cao , hấp dẫn bao giờ cũng phải tiềm ẩn rủi ro cao hơn. Hiển nhiên là như thế! Nếu bạn mạo hiểm, nếu bạn đủ dũng cảm thì bạn hoàn toàn có thể quyết định đầu tư vào cổ phiếu chu kỳ - một loại cổ phiếu đầy hứa hẹn.
Cổ phiếu có tính chu kỳ - Đầu tư như thế nào?
Chúng ta đều hiểu rõ đặc điểm của cổ phiếu chu kỳ. Làm sao để xác định được thời điểm nào thì nên đầu tư? Việc tiên đoán sự tăng giá quả là khó khăn. Do vậy để đầu tư thành công với cổ phiếu chu kỳ đòi hỏi sự nghiên cứu kỹ lưỡng và cả sự dũng cảm của nhà đầu tư.
Đầu tiên nhà đầu tư nên phán đoán xem ngành công nghiệp nào có thể có sức bật trong tương lai. Trong ngành đó lại chọn tiếp những công ty có sức hút mạnh mẽ. Thường thì những công ty lớn nhất là những công ty an toàn nhất. Những công ty nhỏ hơn thì rủi ro nhiều hơn, nhưng chung quy lại thì trong tương lai chúng đều phải thể hiện được những hứa hẹn về tỷ suất sinh lợi ấn tượng nhất.
Điều nên lưu ý là trong đầu tư vào cổ phiếu chu kỳ, việc tìm kiếm những công ty có tỷ số P/E thấp có thể là một chiến lược không hiệu quả. Thu nhập của cổ phiếu chu kỳ dao động quá lớn để có thể cho rằng tỷ số P/E có ý nghĩa. Hơn thế nữa, cố phiếu chu kỳ với tỷ số P/E thấp lại có thể là một khoản đầu tư nguy hiểm. Một tỷ số P/E cao thường là dấu hiệu cho biết chúng đã đến đáy của chu kỳ, trong khi một tỷ số P/E thấp thường lại dấu hiệu kết thúc quá trình tăng đến đỉnh. Hãy cẩn thận!
Trong trường hợp này tỷ số P/B giá trị thị trường trên giá trị sổ sách có thể lại hữu ích hơn P/E. Giá cổ phiếu được tính so với giá trị sổ sách sẽ cho thấy những tín hiệu đáng khích lệ đối với sự hồi phục trong tương lai. Thường thì khi sự hồi phục bắt đầu, giá cổ phiếu có thể tăng gấp nhiều lần so với giá trị sổ sách. Ví dụ khi lên đến đỉnh chu kỳ thì các nhà sản xuất linh kiện điện tử được mua và bán với giá gấp 3 đến 4 lần giá trị sổ sách.
Dự đoán đầu tư chính xác cũng thường khác nhau đối với các cổ phiếu chu kỳ trong các lĩnh vực khác nhau. Hóa chất, xi măng, bột giấy và những ngành tương tự thì có khuynh hướng tăng cao hơn trước tiên. Khi sự hồi phục dần ổn định thì các cổ phiếu công nghệ như linh kiện điện tử bắt đầu theo sau. Và theo sau cùng là các công ty tiêu dùng như quần áo, hàng không , hàng tự động…
Dấu hiệu mạnh mẽ nhất để bạn mua vào cổ phiếu có lẽ đó chính là lúc người trong nội bộ mua. Nếu công ty đã xuống đến đáy của chu kỳ, ban giám đốc, và những nhà quản trị cấp cao mua chúng, điều này cho thấy lòng tin của họ đối với sự hồi phục hoàn toàn của công ty.
Cuối cùng là bạn nên theo dõi thật sát bảng cân đối kế toán của công ty. Khi nền kinh tế còn khó khăn thì việc nắm giữ lượng tiền mặt lớn có thể rất quan trọng, đặc biệt là đối với các nhà đầu tư dự định mua cổ phiếu đang ở đáy. Những công ty có nhiều tiền mặt sẽ cho nhà đầu tư nhiều thời gian để kiểm tra liệu chiến lược đầu tư của họ có phải là một chiến lược thông minh hay không. Bạn cũng cần hiểu rằng không thể dựa vào những cố phiếu chu kỳ để kiếm lợi dài hạn. Nếu nền kinh tế có vẻ đã lên tới đỉnh thì bạn nên bán chúng đi trước khi chúng xuống giá và quay trở lại vị trí ban đầu. Nếu bạn đã lỡ để cố phiểu của mình vào trong giai đoạn suy thoái thì hãy cố gắng chờ đợi, 10 hoặc thậm chí là 15 năm để chúng có thể lấy lại được giá trị như chúng đã từng có.
Dù thế nào bạn cũng nên nhớ rằng đầu tư cổ phiếu là cả một khoa học và nghệ thuật.