1. Bắt đầu
Đầu tư thành công là cả một quá trình dài, và bạn sẽ cần phải chuẩn bị cho mình giống như khi bạn sắp có một chuyến đi xa. Điểm đến của bạn là gì? Bạn sẽ mất bao lâu để đến đó? Bạn sẽ cần những nguồn lực gì? Hãy bắt đầu bằng việc xác định điểm đến của bạn, từ đó lập kế hoạch cho hành trình đầu tư một cách phù hợp. Ví dụ, bạn có định về hưu trong vòng 20 năm nữa ở tuổi 55? Bạn sẽ cần bao nhiêu tiền khi về hưu? Trước tiên, bạn phải đặt ra những câu hỏi như vậy. Kế hoạch mà bạn đưa ra sẽ phụ thuộc vào các mục tiêu đầu tư này.
Đọc thêm: Chuỗi bài 20 Công Cụ Đầu Tư Cho Người Mới Bắt Đầu
2. Nắm vững các quy luật
Hãy đọc sách hoặc tham gia các khoá học đầu tư xoay quanh những học thuyết tài chính hiện đại. Tác giả của những học thuyết như tối ưu hóa danh mục đầu tư, đa dạng hóa và hiệu quả thị trường, hoàn toàn xứng đáng khi được nhận các giải thưởng Nobel. Đầu tư là sự kết hợp của khoa học (tài chính cơ bản) và nghệ thuật (yếu tố định lượng). Khi mới đầu tư, bạn nên bắt đầu từ khía cạnh khoa học của tài chính. Nếu không giỏi về khoa học, bạn cũng không nên quá lo lắng vì có rất nhiều bài viết giải thích các lý thuyết tài chính cao cấp một cách rất dễ hiểu để bạn tìm kiếm và học hỏi.
Một khi đã nắm vững quy luật trên thị trường, bạn có thể nghĩ đến các quy tắc đơn giản phù hợp với mình. Hãy lấy Warren Buffett - nhà đầu tư thành công nhất mọi thời đại - làm ví dụ. Phong cách đầu tư đơn giản của ông được đúc kết trong câu nói nổi tiếng: "Nếu không thể hiểu được nó, tôi sẽ không đầu tư vào nó." Quy tắc này đã giúp ông rất nhiều. Mặc dù ông đã bỏ lỡ giai đoạn cổ phiếu công nghệ lên cao, nhưng đã tránh được những thiệt hại ghê gớm của bong bóng công nghệ cao trong năm 2000.
3. Hiểu rõ bản thân
Không ai hiểu rõ bạn cũng như tình hình của bạn như chính bản thân bạn. Vì vậy, bạn hoàn toàn có đủ khả năng để tự mình đầu tư và tất cả những gì bạn cần là một chút trợ giúp bên ngoài. Hãy xác định các đặc điểm, tính cách có thể giúp hay cản trở bạn khi đầu tư, và từ đó tìm cách phát huy hoặc kiểm soát chúng.
Có một mô hình hành vi rất hữu ích giúp nhà đầu tư hiểu rõ bản thân đã được Bailard, Biehl và Kaiser phát triển.
Mô hình BB&K
Mô hình này phân loại các nhà đầu tư dựa trên hai đặc điểm: phương pháp hành động (cẩn thận hoặc bốc đồng) và mức độ tự tin (tự tin hay lo lắng). Dựa trên những đặc điểm tính cách, mô hình BB&K phân chia các nhà đầu tư vào năm nhóm:
1. Người chủ nghĩa cá nhân (individualist): cẩn thận và tự tin, thường chọn cách tự làm mọi thứ.
2. Người thích phiêu lưu (adventurer): hay thay đổi, máu kinh doanh và có ý chí mạnh mẽ.
3. Người nổi tiếng (celebrity): đi theo những mốt đầu tư mới nhất.
4. Người bảo hộ (guardian): rất sợ rủi ro, muốn bảo toàn tiền vốn.
5. Người gương mẫu (straight arrow): có tất cả các đặc tính trên với mức độ ngang nhau.
Không có gì đáng ngạc nhiên khi các kết quả đầu tư tốt nhất có xu hướng thuộc về một người chủ nghĩa cá nhân, hoặc những người hành động dựa trên phân tích cũng như thể hiện sự tự tin, và có khả năng định giá tốt. Tuy nhiên, nếu tính cách của bạn giống với người thích phiêu lưu, bạn vẫn có thể đạt được thành công trong đầu tư nếu biết chỉnh chiến lược của mình cho phù hợp. Nói cách khác, bất kể bạn rơi vào nhóm nào, bạn nên quản lý tài sản lõi một cách có hệ thống và có kỷ luật.
4. Biết ai là bạn, ai là thù
Hãy cẩn thận với những người bạn giả dối, những người chỉ giả vờ đứng về phía bạn, chẳng hạn như một số chuyên gia đầu tư vô nguyên tắc và có những lợi ích xung đột với bạn. Bạn cũng phải nhớ rằng, trong vai trò một nhà đầu tư, bạn đang phải cạnh tranh với các tổ chức tài chính lớn với nguồn lực mạnh hơn và có khả năng tiếp cận các nguồn tin một cách triệt để và nhanh chóng hơn.
Hãy nhớ rằng chính bạn mới là kẻ thù lớn nhất của bản thân. Tùy thuộc vào tính cách, chiến lược và hoàn cảnh cụ thể, bạn có thể phá hoại sự thành công của chính mình. Một người bảo hộ sẽ được đi ngược lại với tính cách của mình nếu chạy theo những cơn sốt thị trường mới nhất và tìm kiếm lợi nhuận ngắn hạn. Bạn là người sợ rủi ro và muốn bảo toàn vốn nên mức độ bị ảnh hưởng của bạn sẽ nặng nề hơn rất nhiều khi chịu tổn thất lớn do những đầu tư rủi ro cao - lợi nhuận lớn mang lại. Hãy trung thực với chính mình, cũng như nhận diện và sửa đổi các yếu tố cản trở bạn trong quá trình đầu tư hay đưa bạn vào những tình huống không mấy thỏa mái.
5. Tìm ra con đường đúng đắn
Mức độ kiến thức, tính cách và nguồn lực sẽ định hình con đường bạn chọn. Nhìn chung, các nhà đầu tư áp dụng một trong những chiến lược sau đây:
- Đừng để tất cả trứng vào một giỏ. Nói cách khác, hãy đa dạng hóa danh mục đầu tư.
- Đặt tất cả trứng vào một giỏ, nhưng theo dõi giỏ của bạn thật cẩn thận.
- Kết hợp cả hai chiến lược bằng cách đầu tư chiến thuật vào một danh mục đầu tư thụ động lõi (core passive portfolio).
Phần lớn các nhà đầu tư thành công nhất khởi đầu với một danh mục đầu tư được đa dạng hóa với độ rủi ro thấp và dần dần họ học hỏi qua thực hành. Khi nhà đầu tư học hỏi được nhiều kiến thức hơn theo thời gian, họ sẽ dần chuyển sang chiến lược tích cực khi quản lý danh mục (hay còn gọi là là những đặt cược mang tính chiến thuật).
6. Rèn luyện tính kỷ luật
Việc gắn bó mãi với một chiến lược dài hạn tối ưu có thể không phải là sự lựa chọn đầu tư hấp dẫn nhất. Tuy nhiên, cơ hội thành công của bạn sẽ tăng lên nếu bạn kiên định và không để cho cảm xúc của bản thân hay những người bạn giả tạo chi phối mình.
7. Học, học nữa, học mãi
Thị trường là thứ khó dự đoán, nhưng có một điều chắc chắn là: nó sẽ luôn biến động. Học cách trở thành một nhà đầu tư thành công là cả một quá trình lâu dài. Đôi khi, thị trường sẽ chứng minh rằng bạn đã sai. Hãy thừa nhận điều đó và học hỏi từ những sai lầm của bản thân và khi bạn thành công, cũng hãy nhớ ăn mừng những chiến thắng của mình.
Lời kết
Những gì bạn đạt được trong vai trò một nhà đầu tư sẽ phụ thuộc vào mục tiêu của bạn, nhưng 7 bước đơn giản trên sẽ giúp bạn vững bước trên con đường đầu tư đúng đắn. Bạn còn chờ gì nữa, hãy lên đường đi nào!