Có lẽ nó nằm sâu trong tâm lý của mỗi nhà đầu tư - đó là phần chấp nhận rủi ro khi chúng ta muốn kiếm lời nhanh chóng. Hoặc có thể chỉ đơn giản là chúng ta muốn làm tròn những con số lên để nhìn cho đẹp - chẳng hạn như nói "tài khoản của tôi tăng 97%" thì không thuận miệng bằng nói "Tài khoản tôi tăng gấp đôi rồi". May mắn thay, việc nhân đôi số tiền đầu tư là một mục tiêu hoàn toàn có thể thực hiện được và các nhà đầu tư đều nên hướng tới, tuy nhiên, nó cũng có thể khiến nhiều người rơi vào bẫy nếu như đầu tư hấp tấp, thiếu cẩn trọng. Trong bài viết này, chúng ta cùng sẽ xem xét các cách đầu tư đúng và sai để kiếm lời lớn.
Phương thức cổ điển - Kiếm tiền từ từ
Các nhà đầu tư từng trải hẳn sẽ đều nhớ đoạn quảng cáo kinh điển của Smith Barney từ những năm 80 của thế kỷ trước. Trong đoạn quảng cáo này, nam diễn viên người Anh John Houseman, với chất giọng không thể lẫn đi đâu được của mình, đã nói rằng họ đã "kiếm ra tiền theo cách lỗi thời - họ thực sự đã làm được". Khi nói về cách truyền thống nhất để nhân đôi tài khoản thì thật ra đoạn quảng cáo này cũng không khác thực tế là bao.
Có lẽ cách nhân đôi tài sản trong một khoảng thời gian vừa phải được thử nghiệm nhiều nhất là đầu tư vào một danh mục đầu tư vững chắc, không mang tính đầu cơ, trong đó có sự đa dạng hóa giữa các cổ phiếu
blue-chip và trái phiếu hạng nhất (investment grade bonds). Mặc dù danh mục đầu tư này sẽ không tăng gấp đôi chỉ trong một năm, nhưng nếu theo quy tắc 72 thì chắc chắn cuối cùng nó cũng sẽ đạt được mục tiêu này.
Quy tắc 72 là một thuật tính nhẩm rất nổi tiếng dùng để tính xem trong bao lâu thì một khoản đầu tư sẽ được nhân đôi nếu lãi suất là lãi gộp. Theo quy tắc 72, bạn chỉ cần lấy 72 chia cho tỷ suất lợi tức hàng năm ước tính là sẽ ra khoảng thời gian cần thiết để khoản đầu tư của bạn được nhân đôi.
Thử xét các trường hợp sau: các cổ phiếu blue-chip lớn có lợi nhuận khoảng 10%/năm trong vòng 100 năm qua; các trái phiếu hạng nhất có lãi xấp xỉ 6%/năm và một danh mục đầu tư bao gồm cả 2 thứ trên với tỷ lệ như nhau có lợi suất khoảng 8%/năm. Lấy 72 chia cho lợi nhuận kỳ vọng (8%) ta có thể thấy được rằng danh mục đầu tư này sẽ được nhân đôi sau mỗi 9 năm. Đây cũng không phải là một con số tệ nếu như bạn cân nhắc đến việc nó sẽ tăng gấp bốn sau 18 năm.
Đi ngược lại xu hướng - Trận chiến trên thị trường
Ngay cả các nhà đầu tư khắt khe và điềm đạm cũng biết rằng, sẽ đến một lúc nào đó bạn bắt buộc phải mua - không phải vì tất cả mọi người đều đang mua, mà là vì tất cả đều đang cố thoát ra. Cũng giống như các vận động viên xuất sắc vượt qua khủng hoảng khi nhiều người hâm mộ quay lưng lại với mình, thì giá cổ phiếu của các công ty lớn cũng thỉnh thoảng phải trải qua nhiều phiên mất giá bởi các nhà đầu tư nhẹ dạ đã tháo chạy.
Như Baron Rothschild (và ngài John Templeton) đã từng nói, các nhà đầu tư thông minh "Hãy mua khi máu đổ trên thị trường, ngay cả khi chính bạn cũng đổ máu" ("Buy when there is blood in the streets, even if the blood is their own.") Tất nhiên, những nhà tài phiệt nổi tiếng này không ám chỉ rằng bạn mua phải những cổ phiếu rác rưởi. Ngược lại, họ cho rằng đây chính là lúc mà những khoản đầu tư thông minh đang bị bán ra quá nhiều, và cũng chính là cơ hội mua vào dành cho những nhà đầu tư dũng cảm và đã nghiên cứu kỹ về thị trường.
Có lẽ những công cụ kinh điển nhất được sử dụng để đánh giá một cổ phiếu xem nó có đang bị bán ra quá nhiều hay không là chỉ số P/E (
price-to-earnings ratio) và giá trị sổ sách (
book value) của một cổ phiếu. Cả hai con số này đều là những tiêu chuẩn phù hợp với toàn thị trường cũng như cho từng ngành cụ thể. Khi chỉ số này của các công ty trượt xuống dưới mức trung bình trong lịch sử do các lí do không nghiêm trọng và mang tính hệ thống, thì các nhà đầu tư thông minh sẽ "đánh hơi" được cơ hội để nhân đôi tài khoản của mình.
Phương thức an toàn
Cũng giống như hai làn đường nhanh và chậm trên đường cao tốc cùng dẫn đến một cái đích, thì việc nhân đôi tài khoản cũng sẽ có hai con đường nhanh và chậm. Vì vậy, đối với những nhà đầu tư không muốn mạo hiểm số tiền đầu tư của mình thì đầu tư vào trái phiếu có thể giúp họ cảm thấy ít bấp bênh, it lo sợ hơn nhiều mà cũng vẫn có thể đi đến đích.
Các nhà đầu tư chấp nhận ít rủi ro hơn bằng cách đầu tư trái phiếu cũng sẽ không phải từ bỏ giấc mơ về một ngày nào đó họ có thể tự hào khoe khoang rằng tài khoản của mình đã tăng gấp đôi. Trên thực tế, trái phiếu
zero-coupon (bao gồm cả trái phiếu tiết kiệm cổ điển Mỹ) cũng có thể giúp bạn tiếp tục ước mơ "nhân đôi tài khoản".
Đối với những người chưa có kinh nghiệm thì trái phiếu zero-coupon nghe có vẻ đáng sợ. Tuy nhiên trên thực tế, chúng lại dễ hiểu một cách đáng ngạc nhiên. Thay vì mua một trái phiếu trả lãi thông thường, bạn mua một trái phiếu tại mức giá chiết khấu của khoản tiền bạn nhận được khi đáo hạn. Ví dụ, thay vì trả $1,000 cho một trái phiếu trị giá $1,000 trả lãi 5%/năm, một nhà đầu tư có thể mua chính trái phiếu đó chỉ với $500. Càng gần đến thời điểm đáo hạn thì giá trị của trái phiếu càng tăng, cho đến khi cuối cùng người nắm giữ trái phiếu được trả lại số tiền mệnh giá ghi trên trái phiếu đó.
Một lợi ích tiềm ẩn mà nhiều chủ sở hữu trái phiếu zero-coupon ưa thích đó chính là không gặp phải rủi ro tái đầu tư (reinvestment risk). Các trái phiếu coupon tiêu chuẩn sẽ gặp phải nguy cơ về việc tái đầu tư các khoản tiền lãi mà họ nhận được. Với các trái phiếu zero-coupon, bạn chỉ cần giữ yên trong tài khoản đến lúc đáo hạn thì sẽ không gặp rắc rối trong việc cố gắng đầu tư các khoản tiền lãi nhỏ hay nguy cơ lãi suất giảm.
Phương thức đầu cơ
Mặc dù phương pháp từ từ và ổn định có thể hiệu quả đối với một số nhà đầu tư, thì những người khác rất có thể sẽ thấy nó cực kỳ nhàm chán và tẻ nhạt. Họ mong muốn tìm kiếm sự phấn khích trong việc đầu tư cũng như sẵn sàng chấp nhận rủi ro lớn hơn để kiếm lời nhiều hơn. Đối với những người này, cách nhanh nhất để kiếm được lợi nhuận khổng lồ chính là sử dụng
hợp đồng quyền chọn,
ký quỹ hoặc các
cổ phiếu penny.
Các quyền chọn cổ phiếu - bán (put) và mua (call) - có thể được sử dụng để đầu cơ bất cứ cổ phiếu nào. Đối với nhiều nhà đầu tư, đặc biệt là những người đã nghiên cứu về một ngành cụ thể nào đó, thì hợp đồng quyền chọn có thể tăng nhanh chóng mức độ hiệu quả của danh mục đầu tư. Thử nghĩ xem, mỗi hợp đồng quyền chọn cổ phiếu bao gồm 100 cổ phiếu, nếu như giá của một cổ phiếu chỉ cần tăng một tỷ lệ nhỏ thôi cũng đã đủ để cho một nhà đầu tư ăn lớn rồi. Hãy thận trọng và chắc chắn là bạn đã nghiên cứu kỹ càng, quyền chọn cũng có thể khiến cho tiền của bạn bốc hơi nhanh chóng giống như lúc bạn kiếm nó về vậy.
Đối với những người không muốn tìm hiểu chi tiết về quyền chọn, nhưng lại muốn sử dụng đòn bẩy để đầu tư một cổ phiếu nào đó mà họ tin rằng giá sẽ lên (hoặc xuống), thì họ có thể lựa chọn mua ký quỹ hoặc bán khống cổ phiếu. Cả hai cách này đều cho phép các nhà đầu tư vay tiền từ môi giới để mua hoặc bán nhiều cổ phiếu hơn số họ thực sự sở hữu, điều này dần dần sẽ làm tăng đáng kể lợi nhuận tiềm năng của họ. Phương pháp này không dành cho những người "yếu tim" bởi các yêu cầu bảo chứng (
margin call) sẽ có thể khiến lượng tiền mặt của bạn rơi vào tình trạng báo động, còn bán khống - về mặt lý thuyết - có thể gây ra những thiệt hại khôn lường.
Cuối cùng, cuộc tìm kiếm những món hời khổng lồ rất có thể nhanh chóng biến bạn từ ăn mày trở thành tỷ phú. Cho dù bạn quyết định đầu tư vào hàng loạt các mã cổ phiếu đã từng là blue-chip nhưng hiện tại chỉ bán được với cái giá bèo bọt, hay bạn ném cả đống tiền vào phi vụ lớn tiếp theo, thì các cổ phiếu penny đều có thể tăng gấp đôi tài khoản của bạn chỉ trong một ngày giao dịch duy nhất. Chỉ cần bạn nhớ rằng, cho dù cổ phiếu của một công ty đang được bán với giá cao chót vót hay thấp lè tè, thì giá của nó cũng phản ánh thực tế rằng các nhà đầu tư khác đều nhận ra họ sẽ chẳng nhận được gì nếu như trả nhiều hơn số tiền đó cả.
Nếu điều này nghe có vẻ không tưởng ...
Có một câu ngạn ngữ xưa rằng nếu "một điều gì đó quá tuyệt để có thể thành sự thật, thì rất dễ là nó chẳng phải thật đâu." Đó là một lời khuyên bổ ích khi nói về việc nhân đôi khoản tiền đầu tư của bạn, hãy nhớ rằng lúc nào cũng có nhiều cái bẫy đầu tư hơn là những khoản đầu tư chắc chắn. Ngoài những cách chúng tôi nêu lên ở trên, vẫn có những cách khác để nhân đôi tài sản của bạn, tuy nhiên, hãy luôn luôn cảnh giác khi ai đó hứa hẹn với bạn kết quả gì. Cho dù đó là người môi giới, người nhà, hay chuyên gia trên TV, hãy dành ra chút thời gian để nghiên cứu kỹ và đảm bảo rằng không có ai đang lợi dụng bạn để nhân đôi tài khoản của họ (thay vì của bạn).