Rủi ro giá hàng hóa
Rủi ro giá hàng hóa hiểu đơn giản là rủi ro gặp phải khi giá hàng hóa biến động, gây ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh. Các công ty bán hàng hoá được hưởng lợi khi giá lên, nhưng sẽ chịu ảnh hưởng tiêu cực khi giá xuống. Trong khi đối với các công ty sử dụng loại hàng đó làm nguyên liệu đầu vào thì sẽ chịu tác động theo hướng ngược lại. Tuy nhiên, ngay cả các công ty không có liên quan gì đến buôn bán hàng hóa vẫn phải đối mặt với rủi ro. Khi giá cả hàng hóa leo thang, người tiêu dùng có xu hướng hạn chế chi tiêu. Điều này sẽ ảnh hưởng đến toàn bộ nền kinh tế, bao gồm cả các khối kinh tế dịch vụ.
Rủi ro truyền thông
Rủi ro truyền thông đề cập tới tác động tiêu cực của truyền thông đến việc kinh doanh của một công ty. Dòng thông tin vô tận cập nhật liên tục trên toàn thế giới đặt ra những rui ro cho mọi công ty. Ví dụ như tin tức về cuộc khủng hoảng hạt nhân tại Fukushima, năm 2011 đã ảnh hưởng xấu đến giá cổ phiếu của tất cả doanh nghiệp có liên hệ đến hạt nhân, từ ngành khai thác Uranium đến các công ty điện hạt nhân tại Mĩ. Một thông tin xấu có thể dẫn đến một phản ứng tiêu cực của thị trường đối với một công ty cụ thể hoặc toàn bộ ngành. Một loạt các thông tin xấu - như cuộc khủng hoảng nợ tại một số quốc gia khu vực châu Âu trong năm 2010 và 2011 - có thể làm sụp đổ toàn bộ nền kinh tế, chứ không riêng bất kì cổ phiếu nào. Thậm chí ngay cả nền kinh tế toàn cầu cũng sẽ chịu ảnh hưởng một cách rõ nét.
Rủi ro xếp hạng
wRủi ro xếp hạng xảy ra khi một doanh nghiệp được đánh giá và xếp hạng tín dụng. Chỉ số xếp hạng tín dụng rất quan trọng đối với doanh nghiệp. Xếp hạng tín dụng ảnh hưởng trực tiếp đến lãi suất mà doanh nghiệp phải trả khi vay vốn. Tuy nhiên, đối với các doanh nghiệp niêm yết còn một chỉ số khác quan trọng hơn chỉ số xếp hạng tín dụng. Đó là chỉ số đánh giá của các nhà phân tích. Mọi sự thay đổi trong chỉ số này đối với một cổ phiếu sẽ gây tác động tâm lí mạnh mẽ tới các nhà đầu tư. Những thay đổi trong xếp hạng, dù tiêu cực hay tích cực, đều gây ra biến động lớn hơn nhiều so với bản thân sự kiện ban đầu – nguyên nhân khiến các nhà phân tích điều chỉnh xếp hạng của một công ty.
Rủi ro lỗi thời
Lỗi thời là rủi ro kinh doanh khi một doanh nghiệp không đổi mới và cải tiến. Rất ít doanh nghiệp tồn tại đến 100 năm, và trong số rất ít đó không một doanh nghiệp nào còn giữ lại quy trình kinh doanh từ ngày đầu thành lập. Nguy cơ lỗi thời lớn nhất xuất hiện khi một doanh nghiệp khác có thể sản xuất sản phẩm tương tự với giá rẻ hơn. Cạnh tranh toàn cầu khiến hiểu biết công nghệ trở nên ngày càng sâu sắc và khoảng cách kiến thức ngày càng thu hẹp. Rủi ro lỗi thời vì thế ngày càng cao.
Rủi ro kiểm toán
Rủi ro kiểm toán xuất hiện khi kiểm toán viên, quy trình tuân thủ nội bộ, thanh tra hoặc cơ quan có thẩm quyền khác không kịp thời phát hiện những sai phạm trong công ty. Có thể do có lãnh đạo biển thủ tiền của công ty, thu nhập không rõ nguồn gốc hoặc bất kì hình thức gian lận tài chính nào khác. Thị trường sẽ nhanh chóng phản ứng tiêu cực một khi tin tức được công bố. Rủi ro kiểm toán có thể hủy hoại nghiêm trọng thanh danh của doanh nghiêp và rất khó để cứu vãn. Doanh nghiệp có thể sẽ phá sản nếu những gian lận tài chính thật sự nghiêm trọng như trong trường hợp của Enron, Bre-X, ZZZZ Best, hay Crazy Eddie’s tại Mĩ.
Rủi ro pháp lí
Rủi ro pháp lí đề cập đến mối quan hệ thiếu đồng bộ giữa chính phủ và doanh nghiệp. Cụ thể, đó là khi chính phủ có những hành động nhằm hạn chế hoạt động của một doanh nghiệp hay một ngành. Điều này có thể gây ảnh hưởng xấu đến những nhà đầu tư đang nắm giữ cổ phiếu doanh nghiệp đó hoặc ngành đó. Trong thực tế, nguy cơ này có thể xảy ra dưới một số hình thức – các vụ kiện chống độc quyền, các quy định, các tiêu chuẩn mới hoặc các loại thuế đặc thù... Các ngành phải đối mặt với rủi ro pháp lí ở các mức độ khác nhau, nhưng rủi ro này tồn tại với mọi ngành sản xuất cũng như dịch vụ.
Về lý thuyết, chính phủ sẽ đóng vai trò cân bằng lợi ích của doanh nghiệp và xã hội. Chính phủ sẽ can thiệp khi hoạt động của doanh nghiệp gây hại cho xã hội và khi doanh nghiệp không tự nguyện thay đổi. Trong thực tế, chính phủ có xu hướng can thiệp quá mức cần thiết. Pháp luật nhấn mạnh tầm quan trọng của chính phủ đối với công chúng, cũng như giới thiệu thành viên quốc hội trước công chúng. Những động lực này làm rủi ro pháp lí trở nên nghiêm trọng hơn.
Rủi ro lạm phát và rủi ro lãi suất
Hai rủi ro này có thể hoạt động độc lập hoặc song song. Rủi ro lãi suất, trong ngữ cảnh này, chính là những khó khăn mà các doanh nghiệp gặp phải khi vay vốn với lãi suất cho vay tăng cao. Lãi suất tăng đồng nghĩa với chi phí tăng, các doanh nghiệp càng gặp nhiều khó khăn hơn trong hoạt động. Lãi suất cho vay thường leo thang trong thời điểm mà lạm phát xảy ra trầm trọng vì tăng lãi suất là một biện phát kiềm chế lạm phát thường được sử dụng. Trong giai đoạn này, doanh nghiệp có thể thấy rõ chi phí vay vốn của mình tăng cao khi giá trị mà mỗi đồng vốn vay đem về lại giảm mạnh. Hai rủi ro này không không ảnh hưởng nhiều tới các doanh nghiệp có khả năng chuyển các chi phí này thành giá mà người tiêu dùng phải trả. Lạm phát cũng làm giảm lòng tin người tiêu dùng. Lãi suất và lạm phát tăng kết hợp với suy giảm niềm tin của người tiêu dùng sẽ làm suy yếu nền kinh tế, và trong một số trường hợp sẽ dẫn tới lạm phát đình đốn (stagflation).
Rủi ro mô hình
Rủi ro mô hình xảy ra khi các giả định của các mô hình kinh tế và kinh doanh là không đúng với thực tế. Khi mô hình kinh tế không còn chính xác, các doanh nghiệp phụ thuộc vào những mô hình này sẽ bị tổn hại. Giống như hiệu ứng domino, các công ty gặp khó khăn sẽ gây khó khăn cho các công ty phụ thuộc vào họ và cứ tiếp diễn như vậy. Cuộc khủng hoảng thế chấp 2008-2009 là một ví dụ điển hình của rủi ro mô hình. Trong trường hợp này, một mô hình nguy cơ rủi ro đã không thể hiện chính xác những gì đáng lẽ nó phải phản ánh.
Lời kết
Không có cổ phiếu cũng như ngành kinh doanh nào là không có rủi ro. Bên cạnh rủi ro thị trường, mọi cổ phiếu còn tiềm ẩn rủi ro cá biệt cho từng ngành nghề, tuy nhiên, lợi nhuận từ đầu tư vẫn có thể bù đắp cho các rủi ro này. Là một nhà đầu tư, bạn cần phải biết rõ những rủi ro tiềm ẩn trước khi mua một cổ phiếu và có kế hoạch dự phòng khi thị trường hỗn loạn.